Η αυτομόληση του σοβιετικού πιλότου Βίκτορ Μπελένκο πριν από 40 χρόνια, ο οποίος προσγείωσε, στις 6 Σεπτεμβρίου 1976, σε αεροδρόμιο της Ιαπωνίας το MiG-25, το πιο προηγμένο και μυστηριώδες σοβιετικό μαχητικό που υπήρχε τότε, αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες του Ψυχρού Πολέμου, βγαλμένη κατευθείαν από τις σελίδες κατασκοπευτικού μυθιστορήματος ή ταινίας.
Όπως σημειώνεται σε εκτενές αφιέρωμα του BBC, μέχρι την πτήση του Μπελένκο και την προσγείωσή του στο Χακοντάτε, κανείς στη Δύση δεν είχε δει το επιβλητικό δικινητήριο, υψηλών επιδόσεων αεροσκάφος από κοντά. Ο 29χρονος προσγείωσε το αεροσκάφος, το οποίο κατέληξε στο χώμα, καθώς το μήκος του διαδρόμου προσγείωσης δεν ήταν αρκετό, βγήκε από το κόκπιτ, έριξε δύο προειδοποιητικούς πυροβολισμούς εναντίον οδηγών αυτοκινήτων που είχαν σταματήσει για να δουν το περίεργο θέαμα του μεγάλου αεροπλάνου με τα διακριτικά της ΕΣΣΔ και μετά ανακοίνωσε πως ήθελε να αυτομολήσει.
Πληροφορίες για την ύπαρξη του MiG-25 είχαν φτάσει στη Δύση αρχικά το 1970, με κατασκοπευτικούς δορυφόρους να έχουν τραβήξει φωτογραφίες μυστικών δοκιμών ενός άγνωστου τύπου αεροσκάφους σε σοβιετικές βάσεις. Το αεροπλάνο αυτό φαινόταν σαν ένα πολύ μεγάλο μαχητικό, με τεράστια φτερά και πολύ ογκώδεις κινητήρες – κάτι που υποδείκνυε αυξημένη ευελιξία και ταχύτητα. Επίσης, είχαν αναφερθεί και κάποιες θεάσεις στη Μέση Ανατολή από τους Ισραηλινούς, που τον Μάρτιο του 1971 είχαν εντοπίσει ένα αεροσκάφος που έπιασε ταχύτητα Μαχ 3,2, δηλαδή πάνω από 3 φορές την ταχύτητα του ήχου, και ανέβηκε σε ύψος 63.000 ποδών (20 χλμ). Απόπειρα αναχαίτισης που ακολούθησε σε δεύτερο περιστατικό, λίγες ημέρες μετά, από ισραηλινά μαχητικά απέτυχε: Τα καταδιωκτικά δεν κατάφεραν καν να το πλησιάσουν. Τον Νοέμβριο, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία έστησε ενέδρα σε έναν από αυτούς τους μυστηριώδεις εισβολείς, εκτοξεύοντας εναντίον του πυραύλους από σημείο εμπρός του, από ύψος 30.000 ποδών πιο χαμηλά- χωρίς αποτέλεσμα, καθώς το μαχητικό ανέπτυξε ξανά τρομακτική ταχύτητα και εξαφανίστηκε, απομακρυνόμενο από την επικίνδυνη ζώνη πριν εκραγούν οι πύραυλοι.
Στο αμερικανικό Πεντάγωνο σήμανε συναγερμός, καθώς το μαχητικό αυτό φαινόταν ταχύτερο και πιο ευέλικτο από οτιδήποτε υπήρχε στο οπλοστάσιο της USAF. Όπως αναφέρει ο Στίβεν Τριμπλ, του Flightglobal, «ήξεραν ότι θα ήταν πολύ γρήγορο, και πίστευαν επίσης ότι θα ήταν πολύ ευέλικτο. Είχαν δίκιο για το πρώτο, αλλά όχι τόσο για το δεύτερο».
Αυτό που είχαν δει οι αμερικανικοί δορυφόροι και τα ισραηλινά ραντάρ ήταν το MiG-25, ένα βαρύ αεροσκάφος που είχε κατασκευαστεί ως απάντηση σε μια σειρά από αεροσκάφη που οι ΗΠΑ ετοιμάζονταν να θέσουν σε υπηρεσία τη δεκαετία του 1960, όπως το F-108 (μαχητικό) , το SR-71 (κατασκοπευτικό) και το B-70 (βομβαρδιστικό). Και τα τρία αυτά αεροσκάφη μπορούσαν να πιάσουν ταχύτητα τριπλάσια αυτής του ήχου.
Τη δεκαετία του 1950, τα σοβιετικά αεροσκάφη ήταν εφάμιλλα, αν όχι καλύτερα, από τα αντίστοιχα αμερικανικά και δυτικά εν γένει. Ωστόσο, το άλμα από τα 2 Μαχ στα 3 ήταν δύσκολη υπόθεση, και Σοβιετικοί μηχανικοί υπό τον Ρόστισλαβ Μπελιάκοφ ανέλαβαν να δώσουν λύση- και αυτή ήταν το MiG-25. Ένα αεροσκάφος με δύο θηριώδεις κινητήρες (R-15), φτιαγμένο από ατσάλι, ώστε να αντέχει την καταπόνηση από τις μεγάλες ταχύτητες, μήκους 19,5 μέτρων, που μετέφερε περίπου 13,6 τόνους καυσίμου, που ήταν απαραίτητοι για τις μηχανές του. Ο λόγος για τα μεγάλα φτερά ήταν το βάρος του, όχι η απαίτηση για ευελιξία: Ήταν απαραίτητα για να μπορεί να παραμένει στον αέρα.
Το MiG-25 (έλαβε τον ΝΑΤΟϊκό προσδιορισμό Foxbat), σχεδιάστηκε για να απογειώνεται και να πιάνει τα Μαχ 2,5 σε μικρό χρονικό διάστημα, ώστε να αναχαιτίζει γρήγορα εισερχόμενα αεροσκάφη (βομβαρδιστικά, οπλισμένα με πυρηνικά όπλα), καθοδηγούμενο από επίγεια ραντάρ. Τα Το δικό του ραντάρ αναλάμβανε στα 80 χλμ από τον στόχο, με το MiG-25 να χρησιμοποιεί τους πυραύλους του (μεγάλοι και αυτοί, μήκους 6 μέτρων) εναντίον των εχθρικών αεροσκαφών πριν φτάσουν στους στόχους τους, στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ. Επίσης, ως απάντηση στο θρυλικό SR-71 Blackbird (ένα από τα κορυφαία αεροσκάφη όλων των εποχών) κατασκευάστηκε και μια αναγνωριστική έκδοση, που δεν έφερε όπλα, αλλά κάμερες και άλλους αισθητήρες. Το αεροσκάφος αυτό ήταν πιο ελαφρύ, καθώς δεν έφερε πυραύλους και ραντάρ σκόπευσης, οπότε μπορούσε να πιάσει τα Μαχ 3,2: Επρόκειτο για το αεροπλάνο που είχαν εντοπίσει οι Ισραηλινοί το 1971.
Αυτά όμως δεν ήταν γνωστά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στη Δύση, με αποτέλεσμα το MiG-25 να παραμένει μια μυστηριώδης απειλή. Μέχρι την πτήση του Βίκτορ Μπελένκο.
Ποιος ήταν ο Βίκτορ Μπελένκο- η πτήση του
Ο Βίκτορ Μπελένκο είχε γεννηθεί αμέσως μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στους πρόποδες του Καυκάσου, και μέχρι τότε ήταν υπόδειγμα Σοβιετικού πολίτη, και μάλιστα στρατιωτικού, με αποτέλεσμα να ζει καλύτερα από τον μέσο πολίτη της ΕΣΣΔ. Ωστόσο, είχε απογοητευθεί από πολλά: Πατέρας ενός παιδιού, ήταν σε φάση διαζυγίου και είχε αρχίσει να αμφιβάλλει σχετικά με το πόσο «κακές» ήταν οι ΗΠΑ και το πόσο «καλή» η κομμουνιστική/ σοβιετική κοινωνία. «Η σοβιετική προπαγάνδα εκείνης της εποχής σας απεικόνιζε ως μια κακομαθημένη, σάπια κοινωνία, που είχε καταρρεύσει» είπε ο ίδιος στο Full Context το 1996. «Αλλά είχα ερωτήματα».
Συνειδητοποίησε ότι η διέξοδός του ήταν το μεγάλο νέο μαχητικό στο οποίο εκπαιδευόταν. Βάση του ήταν η αεροπορική βάση Τσουγκουγιένκα στο Πριμόρσκι Κράι, κοντά στο Βλαδιβοστόκ, σε απόσταση 644 χλμ από την Ιαπωνία. Το νέο MiG μπορούσε να πετάξει γρήγορα και ψηλά, αλλά όχι πολύ μακριά, λόγω των «αχόρταγων» από πλευράς καυσίμου κινητήρων του.
